ข่าวดี!!! กรมทรัพย์สินฯ ไม่รับจดสิทธิบัตรยา “เบดาคิวไลน์” (Bedaquiline) ที่ใช้รักษาวัณโรคเชื้อดื้อยาและวัณโรคระยะแฝง 2 ฉบับในไทย
.
ย้อนไปเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2548 และวันที่ 8 ธันวาคม 2548 บริษัทยาต่างชาติชื่อ “แจนซ์เซ่น ฟาร์มาซูติกา เอ็น.วี.” เจ้าของยา “เบดาคิวไลน์” อนามัยโลกแนะนำให้ใช้รักษาวัณโรคเชื้อดื้อยาหลายขนาน และเป็นยาที่ช่วยให้ประสิทธิภาพการรักษาดีขึ้นและลดระยะเวลาการรักษาลงจาก 1 ปีเหลือเพียง 6 เดือน ได้มายื่นขอจดสิทธิบัตรยาที่กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ (กรมฯ) จำนวน 2 ฉบับในไทย
.
ต่อมาเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2563 และวันที่ 5 พฤษภาคม 2563 ทางมูลนิธิเข้าถึงเอดส์และเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ประเทศไทย ร่วมกันยื่นจดหมายคัดค้านและเอกสารข้อมูลวิชาการ เพื่อขอให้กรมฯ ปฏิเสธไม่รับจดสิทธิบัตรให้กับคำขอฯ ทั้ง 2 ฉบับ เพราะเป็นการขอจดการผูกขาดด้วยสิทธิบัตรที่ไม่ชอบธรรมและขัดต่อกฎหมายสิทธิบัตรไทย
.
จนเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2566 กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ได้ประกาศบนเว็บไซต์เพื่อปฏิเสธคำขอรับสิทธิบัตรยาเบดาคิวไลน์ของบริษัทยาแจนซ์เซ่น ฟาร์มาซูติกา เอ็น.วี. เลขที่ 0501002434 และ 0501005795 รวม 2 ฉบับเป็นที่เรียบร้อย
.
นายเฉลิมศักดิ์ กิตติตระกูล ผู้จัดการโครงการส่งเสริมการเข้าถึงยา เครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ประเทศไทย กล่าวว่าเป็นเรื่องน่าดีใจที่กรมทรัพย์สินฯ ประกาศไม่รับจดสิทธิบัตรยาทั้ง 2 ฉบับ ด้วยเหตุผลที่คำขอนั้นขัดต่อกฎหมายสิทธิบัตร ตามมาตรา 5 มาตรา 6 และ 7 ที่ไม่มีความใหม่และไม่มีขั้นตอนการประดิษฐ์ที่สูงขึ้น
.
นายเฉลิมศักดิ์ ขยายความเพิ่มเติมว่า “การยื่นขอจดสิทธิบัตรหลายฉบับสำหรับยาชนิดเดียว” เป็นกลวิธีขยายการผูกขาดระบบสิทธิบัตรที่อุตสาหกรรมยาต่างชาตินิยมใช้ เหมือนกับกรณีของสิทธิบัตรยาเบดาคิวไลน์ที่บริษัทแจนซ์เซ่นฯ ได้ยื่นไว้ถึง 5 ฉบับในไทย โดยฉบับแรกได้รับสิทธิบัตรไปแล้วและกำลังจะหมดอายุสิทธิบัตรลงในเดือนกรกฎาคม 2566 สองฉบับเพิ่งถูกยกคำขอฯ ไปตามรายละเอียดข้างต้น ยังคงเหลืออีกสองคำขอฯ ที่กำลังอยู่ในการพิจารณาของกรมฯ ซึ่งทางเครือข่ายผู้ติดเชื้อฯ ยื่นคัดค้านไปแล้ว และหวังว่าจะถูกยกคำขอฯ ด้วยเช่นกัน
.
นั่นหมายความว่าถ้ากรมฯ ปฏิเสธคำขอฯ ที่เหลือ ยาเบดาคิวไลน์ก็จะไม่มีสิทธิบัตรในไทย และจะสามารถนำเข้าหรือผลิตยาชื่อสามัญได้ในราคาที่ถูกลง ทำให้คนเข้าถึงการรักษาด้วยยานี้มากขึ้น เพราะตอนนี้ประเทศไทยนำเข้ายาเบดาคิวไลน์เพื่อใช้รักษาผู้ป่วยวัณโรคเชื้อดื้อยาภายในโครงการพิเศษของกรมควบคุมโรค ในราคาขวดละ 35,921 บาทสำหรับการรักษา 6 เดือน
.
“อย่างไรก็ตาม อยากตั้งคำถามไปยังกรมทรัพย์สินฯ ที่มีคู่มือตรวจสอบคำขอรับสิทธิบัตรฉบับปรับปรุงและใช้มาเกือบ 10 ปีแล้วว่าสถานการณ์ของการให้สิทธิบัตรในแบบที่ไม่สมควรได้รับนั้นมีความคลี่คลายลงบ้างหรือไม่ โดยเฉพาะคำขอฯ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาเพื่อบำบัดรักษาโรค” นายเฉลิมศักดิ์ตั้งข้อสังเกต
.
#สิทธิบัตรยา #ทรัพย์สินทางปัญญา #เครือข่ายผู้ติดเชื้อฯ #เข้าถึงยา
ที่มาภาพยา: https://www.indiamart.com/proddetail/sirturo-bedaquiline-100mg-tablets-2851496353691.html
